Кыттааччы 100 солк. усунуос төлүүр, 89142373874 (сбербанк) ыытар. Кыайыылаахха диплом, кыттааччыларга туоһу сурук ыытыллар. Эппиэттэргитин nhalgaeva@gmail.com эл. аадырыска олунньу 13 күнүгэр диэри ыытаҕыт. Түмүгэ олунньу 16 күнүгэр @sakhalitmuseum сирэйгэ тахсыаҕа.
I. Өс хоһооно – өбүгэ номоҕо. Өс хоһооннорун ситэрэн суруй.
1. Баай бардам, _______________ .
2. Киһи эриэнэ иһигэр, _____________________ .
3. Аҕыйах тыл минньигэс, ________________ .
4. Эрэйдээх этигэс, ________________ .
5. Алдьатыы дөбөҥ, _________________ .
6. Санаа сүрэҕи сиир, _____________________ .
II. Былыргы умнуллубут тыллары (архаизм) быһаар.
1. Биэ усса –
2. Сандалы –
3. Олооччу –
4. Алчах –
5. Энньэ –
6. Дьаһаах —
7. Үгэх —
8. Бэргэн –
9. Бадьа –
10. Сүтүөр –
III. Саха тылын сомоҕо домохторо этэр санааны олус кэрэ, сытыы, этигэн оҥороллор. Сомоҕо домохтор ис хоһооннорун быһаар.
1. Орох тэппит.
2. Тимир тириитин кэппит.
3. Хараххын быраҕа сырыт.
4. Уйатыгар уу киирбит.
5.Туйаҕын хатарбыт.
6. Улар мэйии.
7. Тиҥилэҕэ хараарда.
8. Билэр күөлүм балыга.
9. Соргу көтөҕөр.
10. Саарытын астарбыт.
IV. Тыл дэгэтин туһанан, синоним тылларын суруйталаа.
1. Таптыыр –
2. Сөбүлээбэт –
3. Кыыһырбыт –
Аны билигин, төттөрүтүн тыл дэгэтин, синоним тыллар тугу быһааралларын эт.
| № | Тыл дэгэтэ, синоним тыллар | Быһаарыытын эт |
| 1. | Сытыары; күөх оту тосту үктээбэт; сытар ынаҕы туруорбат; уутааҕар чуумпутук; оттооҕор намыһахтык; тарбаабыт ынах курдук; нэс оҕус курдук; | |
| 2. | Эҕэ-дьаҕа буолбут; санаата кэлбит; сирэйдиин-харахтыын сырдаабыт; ырыанан эрэ сылдьар буолбут; көтүөн кыната эрэ суох; атаҕа сири билбэт; халлаанынан сылдьар; чэпчээбит; киһи билбэт киһитэ буолбут. | |
| 3. | Көмүс тарбахтаах; маһы ыллатар уус; биһээл киһи; уурбут-туппут курдук оҥорор; кичэйэн-хачайан оҥорор; чочуйан оҥорор. | |
| 4. | Алдьаммыт; аһыыр аһа ас буолбат; утуйар уута уу буолбат; олорор олоҕо олох буолбат; санньыйбыт; санаарҕаабыт; куру-сири буолбут; курутуйар; ытыыр-соҥуур; хараҕа куурбат; хараҕын уутунан суунар; аҥара эрэ хаалбыт. | |
| 5. | Инчэҕэй тирбэҕэ быстыбатынан; тиийбэт тирии, тарпат тараһа; кыл саҕаттан иҥнэн, сап саҕаттан салҕанан; быста-быста салҕанан; чуут аҕай; сиирэ-халты. | |
| 6. | Кыбыстыбыт; киһи хараҕын утары көрбөт буолбут; сирэйин кистиир; саакка барбыт; күөрт ыт күлүүтүгэр, эриэн ыт элэгэр барбыт; киһи кэпсэппэт, ынах маҥыраабат, ыт үрбэт киһитэ буолбут; үрүҥ хараҕын өрө көрбөт; тыҥыраҕын кумунар; сирдээн тимириэн сир кытаанах, халлааннаан көтүөн кыната суох. | |
| 7. | Уу диэбитэ хаар, хаар диэбитэ уу; кус-хаас тойугун туойар; кураанаҕы эрдэр; хой баһын туойар; эбиилээх-сабыылаах кэпсээннээх; кумахтан өтүүнү хатар; тыла мүөттээх; отоойкоҕо олордор; уу-хаар тыллаах; саарбах; тумсун дулҕаҕа соттор. | |
| 8. | Саҥалаах; саҥаран баран кэлээр диэбит киһилэрэ; айахтааҕы атыппат; бэлэһигэр биэс иннэлээх; бэлэһигэр түһэрэн ылар; кини аҕай буолар; тыҥалааҕы тыыннарбат. |
V. Харыс тыллар.
1. Эһэ – кырдьаҕас, тыатааҕы, оҕонньор, хаһаайын, арбаҕастаах.
2. Сүгэ – суор, киргил, тоҥсоҕой.
3. Бөрө – аһыылаах, уһун кутурук.
4. Уот – кытарар.
5. Эбэ – үрэх, күөл, өрүс.
6. Саа – үрэр, көҥдөй, кыталык.
7. Суор – аргыс.
8. Өлбүт – барбыт, айаннаабыт, атаҕын тэҥнээбит.
9. Уоспа, куор ыарыылары – “маама”.
10. Быһах – отойор, торучча, кырыылаах.
VI. Таабырынна таай.
1. Отут киһи олорпот бадьыр көмүһэ баар үһү.
2. Хатын дьахтар тус илин диэки көрөн, нэлэйэн олорон, аһын тараана олорор үһү.
3. Халлааҥҥа тиийэр тумустаах, икки күкүр таас кынаттаах барылыыр бар өксөкү кыыл, илин диэкиттэн кэлэн, тумулга иҥэн хаалар баар үһү.
4. Аҕыс атахтаах араллаан бухатыыр баар үһү.
5. Алдьархай уола хааннаах бэргэһэлээх үһү.
VII. Бу өбүгэлэрбит туттубут малларын ааттаталаа, туохха туттулларын ый.
1. 2.
3. 4.
5. 6.
