Муус устар 23 күнүгэр П.А. Ойуунускай аатынан литературнай түмэлгэ саха норуодунай суруйааччыта, публицист, литэрэтиирэни ырытааччы, суруналыыс, тылбаасчыт, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Булуҥ уонна Чурапчы улуустарын бочуоттаах олохтооҕо, П.А. Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай, СӨ Ил Түмэнин А.П. Илларионов, Н.Е. Мординов – Амма Аччыгыйа, С.А. Новгородов, С.С. Яковлев — Эрилик Эристиин аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреата С.А. Попов – Сэмэн Тумат үбүлүөйдээх 80 сааһыгар аналлаах “Эһиги истиҥ, мин сэһэргиим” диэн истиҥ иһирэх көрсүһүү буолла. Суруйааччы баай ис хоһоонноох айар үлэтин көрдөрөр хаартыскалардаах, кинигэлэрдээх быыстапката көрөөччү биһирэбилигэр турда. Тэрээһини түмэл үлэһитэ Ньургуйаана Викторовна Халгаева иилээн-саҕалаан ыытта уонна суруйааччы олоҕун, айар үлэтин кэрэһэлиир быыстапканы кэлбит ыалдьыттарга билиһиннэрдэ. Бэртээхэй көрсүһүүгэ түмэл научнай үлэһитэ Ефросинья Семеновна Ноговицына “Суруйааччы-чинчийээччи” диэн Сэмэн Тумат суруйааччытын таһынан чинчийэр күүстээх үлэҕэ дьоһуннаах арыйыыларын туһунан экраҥҥа көрдөрөн олус интэриэһинэй тиэмэни кэпсээтэ. Сибэкки ситэн-тупсан киэркэйэрин, аар хатыҥ үүнэн-силигилээн сириэдийэрин кэриэтэ суруйааччы эмиэ ол курдук сайдар, үүнэр, тупсар. Саҥа үүнэн эрэр суруйааччы хайаан даҕаны тумус туттар, холобур оҥостор дьонноох, тирэнэр тирэхтээх буолар. Сэмэн Тумат суруйааччы буолуутугар аан бастаан “хоту дойду айылҕатын кэпсээ, суруй” диэн суруйарга санаатын сахпыт киһинэн саха бастакы норуодунай бэйиэтэ В.М. Новиков – Күннүк Уурастыырап буолар диэн истиҥ тылынан ахтан-санаан ааста, киэн тутта кэпсээтэ. Онон суруйааччы олоҕун саамай умнуллубат түгэнин – оҕо сааһын туһунан истиҥ-иһирэх “Муора арыытыгар олох” кэпсээннэрин кинигэтэ 1986 сыллаахха туспа кинигэнэн тахсыбыта.
Ф.И. Авдеева аатынан оҕо айымньытын дыбарыаһыгар дьарыктанар, 6 кылаас үөрэнээччитэ Айхал Попов “Күөх лэппиэскэҕэ” диэн айымньыттан быһа тардан аахта. Оҕоҕо туоһук сурук, учууталга махтал сурук туттарылынна. Суруйааччы ыраах хотугу дойду хонноҕор оҕо сааһа ааспыта. Ону туоһулуур “Муора арыытыгар олох” диэн сэһэнинэн Өрөспүүбүлүкэтээҕи биктэриинэ түмүгэ биллэрилиннэ. Ол курдук улахан дьоҥҥо түмүгү Ньургуйаана Халгаева, оттон оҕолорго түмэл эдэр саҥа үлэһитэ Артем Осипов таһаарда. Кыайыылаахтар наҕараадаларын Сэмэн Тумат илиититтэн ылар үрдүк чиэскэ тигистилэр. Дьокуускай куорат 17 нүөмэрдээх орто оскуолатын саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала Ирина Егоровна Тарабукина Сэмэн Тумат “Улуу кыыл тыына” диэн айымньыга кэпсэниллэр түгэннэртэн туомтуу баайыыны көрдөрдө, кырса оҕолорун аһатаары хаас сымыыттарын (5 устуука) хайдах гынан оҕолоругар илдьибитин ыйытта. Дьэ, ити курдук суруйааччы Сэмэн Тумат айылҕалыын алтыһан улааппытын, айылҕатын харыстыырын, киһи уонна айылҕа быстыспат стимнээхтэрин оҕолорго быһаарда. Уопсайынан суруйааччы айымньыларыгар интэриэһи тарта.
Семен Андреевич оскуола оҕолоругар өссө кэрэхсэбиллээх буоларын курдук суруйааччы оҕо сылдьан оонньообут балык уҥуохтарыттан, муора сулуона — моржа аһыытыттан, кус-хаас тумсуттан оонньуурдарын сиһилии кэпсээн билиһиннэрдэ. Хас биирдии оҕо тутан-хабан, боруобалаан көрөрүгэр көҥүл биэрдэ. Түмүккэ хас биирдии кэлбит ыалдьыттар суруйааччыга бэйэлэрин сөбүлүүр боппуруостарын биэрэн сиһилии хоруйу ыллылар. Ити курдук, саха норуотун биир чаҕылхай суруйааччыта, литэрэтиирэ туруу үлэһитэ С.А. Попов – Сэмэн Тумат “Эһиги истиҥ, мин сэһэргиим” диэн оҕону, ыччаты ааҕарга угуйар, хоту дойду олоҕун, айылҕатын кэрэтин хоһуйар Сэмэн Туматтыын истиҥ көрсүһүү бэрт истиҥ эйгэҕэ буолан ааста, ыалдьыттар бука бары астынан-дуоһуйан бардылар.
П.А.Ойуунускай аатынан литературнай музей үлэһитэ Артем Осипов.
